Autorka: dr Monika Szczygielska

Z tego artykułu dowiesz się, jak dobrze zaplanować wydarzenie stacjonarnie i online, by było dostępne dla każdego. Jak dobrać usługi, by wszyscy jego uczestnicy czuli się komfortowo. Podpowiemy także, jakich błędów unikać, by z jednej strony nie wyjść na nieprzyjaznych osobom z niepełnosprawnościami, a z drugiej nie narobić sobie kłopotów w projekcie. Na końcu artykułu proponujemy praktyczną checklistę na przykładzie dostępnej konferencji – do wykorzystania podczas planowania i kontroli dostępności wydarzeń. A dla tych, którzy nie mają czasu na dłuższą lekturę, najważniejsze informacje podajemy w telegraficznym skrócie.

Dostępne wydarzenie – obowiązek czy dobra praktyka?

Dostępność, zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, to umożliwienie każdemu m.in. pełnego udziału we wszystkich sferach życia przez dostęp do środowiska fizycznego, środków transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych lub likwidację przeszkód i barier w dostępie do nich (art. 9). Takie podejście pozwala traktować dostępność wydarzeń jako narzędzie realizacji praw człowieka, ale stanowi również wartość uniwersalną, dzięki której z rozwiązań projektowanych dla osób z niepełnosprawnościami korzystać mogą wszyscy. Dostępne wydarzenia to takie, podczas których odbiorcom z niepełnosprawnościami zapewnia się usługi i narzędzia o charakterze kompensacyjnym, m.in. napisy dla osób niesłyszących, tłumaczenie na język migowy dla osób głuchych, pętla indukcyjna dla użytkowników aparatów słuchowych czy audiodeskrypcja dla osób niewidomych.

Dostępność wydarzeń nie jest szczegółowo uregulowana przepisami prawa. Ani w Unii Europejskiej, ani w Polsce nie ma jednego aktu prawnego, w którym znajdowałyby się przepisy mówiące, jak zorganizować dostępne wydarzenie. Przepisy dotyczące poszczególnych aspektów dostępności wydarzeń można odnaleźć w różnych aktach prawnych z dziedziny dostępności cyfrowej, komunikacyjno-informacyjnej, architektonicznej czy zamówień publicznych, w których odnajdujemy tzw. ducha Konwencji.

Dlaczego o tym mówimy?

Szacuje się, że w Polsce 22,6 proc. mieszkańców, czyli ok. 8,6 mln osób, żyje z odczuwaną niepełnosprawnością biologiczną (GUS 2021), czyli długotrwale naruszoną sprawnością fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów. 13 proc. Polaków ma orzeczoną niepełnosprawność lub deklaruje poważne ograniczenia w wykonywaniu zwykłych czynności, mimo braku prawnego potwierdzenia niepełnosprawności. U niemal połowy mieszkańców Polski (49 proc.) w 2019 r. wystąpiły długotrwałe problemy zdrowotne lub choroby przewlekłe, trwające przynajmniej 6 miesięcy. Te liczby mówią same za siebie. Katalog odbiorców dostępnych wydarzeń jest znacznie szerszy i nie obejmuje jedynie osób z niepełnosprawnościami. Seniorzy, kobiety w ciąży, w połogu, młodzi rodzice, osoby chore i te podczas rekonwalescencji, ale także ci, którzy znajdą się w nieprzyjaznych warunkach akustycznych – to także beneficjenci dostępności.

Dostępnie, czyli jak?

Podczas organizacji wydarzeń finansowanych z funduszy unijnych z pomocą przychodzą „Standardy dostępności dla polityki spójności 2021-2027” (plik DOCX, 18,6 MB), które dotyczą m.in. dostępności wydarzeń promujących projekty europejskie. Przygotowane przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej wytyczne zawierają wymagania minimalne i dobre praktyki, które pomagają organizować wydarzenia dla wszystkich.

Wybieraj miejsca dobrze skomunikowane i dostępne

Dostępność architektoniczna dotyczy wszystkich wydarzeń stacjonarnych, dlatego od niej zaczynamy. W praktyce oznacza to, że zanim podejmiesz decyzję o lokalizacji wydarzenia, musisz kilka rzeczy sprawdzić. Dowiedz się, czy na miejsce wydarzenia da się dojechać komunikacją publiczną, czy podmiot przeszedł audyt dostępności i jaki jest jego wynik, albo – jeśli to podmiot publiczny – co o swojej dostępności architektonicznej pisze w deklaracji dostępności na stronie internetowej. Zapytaj, czy wcześniej odbywały się w tym miejscu wydarzenia z udziałem osób ze szczególnymi potrzebami, w tym osób z niepełnosprawnościami. Jeśli nie, udaj się na wizję lokalną, np. w towarzystwie specjalizującej się w dostępności osoby z niepełnosprawnością fizyczną czy niewidomej.

W przypadku imprezy organizowanej w budynku koniecznie sprawdź, czy:

1. wejście jest na poziomie terenu wokół budynku, a w przypadku schodów – czy jest winda lub podjazd;
2. na kondygnacjach znajdują się przystosowane toalety;
3. na korytarzach nie ma wystających gablot, reklam, elementów dekoracji, które mogą być przeszkodą dla osób z niepełnosprawnościami.

A gdy planujesz wydarzenie plenerowe, pamiętaj, by zadbać o to, aby:

1. podest/scena były dostępne dla osoby poruszającej się na wózku (podjazd, rampa);
2. na terenie wydarzenia znajdowały się toalety dostępne dla osoby poruszającej się na wózku. W przypadku braku takiej możliwości (np. ze względu na stosowanie toalet przenośnych) – należy zapewnić informację i dostęp do najbliższej takiej toalety zlokalizowanej w budynku.

To absolutne minimum określone w wytycznych, ale od czegoś trzeba zacząć. Więcej opcji znajdziesz w checkliście poniżej. Wytyczne architektoniczne znajdziesz w „Standardzie…” przygotowanym przez ministerstwo.

Zapraszanie gości, przyjmowanie zgłoszeń i promocja

Jeśli chcesz trafić do szerokiego grona odbiorców, przygotuj zaproszenie w kilku formatach. Standardowo organizatorzy projektują plakaty i zaproszenia graficzne, które eksponują w przestrzeni publicznej i promują w internecie. Przeczyta je ten, kto widzi. Aby obraz był dostępny dla osoby niewidomej, zawsze musi towarzyszyć mu opis – na stronach internetowych, w mediach społecznościowych do grafik dodaj tekst alternatywny.

Jeśli chcesz zapraszać uczestników mailem, najważniejsze informacje wysyłaj w wersji tekstowej. Tekst odczytują programy, z których korzystają osoby niewidome. Pamiętaj też, aby precyzyjnie opisać linki do rejestracji i strony www projektu. Zawsze podawaj też alternatywę dla kontaktu telefonicznego, np. w postaci adresu e-mail, co umożliwi komunikację osobom z dysfunkcjami słuchu i mowy. Rozważ też nagranie zaproszenia w polskim języku migowym (PJM). Wówczas zaproszenie ma szansę dotrzeć do osób Głuchych.

Nie masz pojęcia, czy Twoim wydarzeniem zainteresują się osoby z niepełnosprawnościami? Masz skromny budżet, ale nie chcesz nikogo dyskryminować? W przypadku wydarzeń z rejestracją, zapisami przez formularz, rozwiązaniem jest pytanie o potrzeby. Jak może ono brzmieć? Możesz dodać rubrykę z prośbą: „Poinformuj nas, jeśli potrzebujesz zapewnienia dostępności”. Niestety, nie wszystkim osobom z niepełnosprawnościami starcza śmiałości, by wyartykułować swoje potrzeby, niektórzy mogą także nie mieć wiedzy o możliwościach, jakimi dysponuje organizator wydarzenia. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest wybór z listy propozycji. Najlepiej listy otwartej, umożliwiającej dopisanie preferowanego rozwiązania.

Zadziała to przy założeniu, że strona internetowa projektu oraz formularz rejestracyjny wydarzenia będą zbudowane zgodnie ze standardem dostępności. Ale to już zadanie dla informatyków. Przypomnij im, że obowiązuje ich standard WCAG 2.1 AA i muszą m.in. zwrócić uwagę na etykiety pól formularza.

W przypadku wydarzeń organizowanych z Funduszy Europejskich, zgłoszenie potrzeby zobowiązuje organizatora do jej spełnienia w możliwie największym stopniu, w miarę możliwości technicznych i finansowych.

W materiałach promocyjnych informuj o dostępności wydarzenia. W tym celu możesz wykorzystać rozpoznawalne piktogramy.

Zapewnij usługi adekwatnie do potrzeb odbiorców

Tłumaczenie na polski język migowy umożliwia udział w wydarzeniu osobom Głuchym, posługującym się językiem migowym. Tłumacz może być obecny stacjonarnie, stać w widocznym dla uczestników miejscu lub pracować w studiu i zostać wyświetlony na ekranie. Przy dłuższych niż 1 godzina wydarzeniach tłumacze pracują w parze.

Osoby słabosłyszące i późnoogłuchłe preferują napisy na żywo. W Polsce realizuje się je przeważnie metodą respeakingu z moderacją, najczęściej zdalnie. Wyświetla się je na dużym ekranie lub na urządzeniach mobilnych odbiorców. Tekst na ekranie pojawia się z nieznacznym opóźnieniem. Może być po polsku, angielsku lub jako forma tłumaczenia między językami.

Standardem podczas wydarzeń staje się pętla indukcyjna, która ułatwia zrozumienie mowy osobom korzystającym z aparatów słuchowych. Pętla indukcyjna może być stacjonarna lub przenośna – działa w połączeniu z nagłośnieniem i musi być właściwie skalibrowana.

Podczas widowisk takich jak: gale, spektakle, mecze obrazy dla osób niewidomych staną się dostępne dzięki audiodeskrypcji. Może być ona realizowana całkowicie na żywo, np. podczas meczu, lub odczytywana na żywo, ale przygotowana z wyprzedzeniem, np. do wystaw.

Dostępność dotyczy także dokumentów, prezentacji i multimediów

Bądź przygotowany na to, żeby udostępnić materiały elektronicznie w wersji tekstowej lub na prośbę odbiorcy wydrukować je dużym drukiem lub brajlem. Podczas prezentacji zadbaj o to, by była ona czytelna i zrozumiała także dla tych, którzy jej nie widzą. Czasami dostępność prezentacji zwiększą dodatkowe ekrany na sali. Osobom niewidomym pomoże świadoma narracja, która uwzględni merytorykę każdego slajdu. Jeśli prezenter pokazuje wykres czy obraz, powinien o nim opowiedzieć tak, by dla każdego informacja przekazywana graficznie była jasna. Nie każdy to wie, dlatego możesz występującym przekazać wytyczne, jak uczynić prezentację dostępną dla każdego. Znajdziesz je w „Standardzie…” przygotowanym przez ministerstwo.

Do filmów zawsze dodaj napisy dla osób niesłyszących, zadbaj o udźwiękowienie tekstów i wizytówek, a jeśli obraz tego wymaga, dodaj audiodeskrypcję. Jeśli wśród odbiorców znajdują się Głusi, możesz dodać tłumaczenie na polski język migowy.

Pomocne bywa wsparcie asystentów

Osoby głuchoniewidome czy poruszające się na wózku w nie do końca dostępnej przestrzeni mogą chcieć skorzystać z asysty. Asystentem może być wolontariusz przeszkolony z zakresu wsparcia i komunikacji z osobami z niepełnosprawnościami. W czym może pomóc asystent? Dotarciu z najbliższego przystanku na wydarzenie, poruszaniu się po nieutwardzonym terenie w plenerze, podjeździe po zbyt stromych do samodzielnego poruszania się wózkiem podjazdach, udzielaniu informacji. To tylko przykłady sytuacji, kiedy asysta może być pomocna. Warto pamiętać, że korzystanie z asysty zawsze jest wyborem uczestnika i nie można mu jej narzucać.

Prelegenci z niepełnosprawnościami

Podczas dostępnych wydarzeń również wśród występujących ekspertów, prelegentów, artystów mogą być osoby o szczególnych potrzebach. Nie daj się zaskoczyć. Zawsze pytaj zapraszanych gości o potrzeby. Pomocne mogą być następujące rozwiązania: podjazd na scenę, miejsce na wózek lub dla asystenta obok, rezygnacja z mównicy, dyskusja na niskich fotelach.

Jeśli wśród prelegentów będzie osoba niesłysząca, musi widzieć tłumacza, co może wiązać się z koniecznością skorzystania z innego tłumacza niż odbiorcy na widowni. Podobnie z napisami, które panelista słabosłyszący może czytać na urządzeniu mobilnym. Nie powinno nas to dziwić ani zaskakiwać, tak samo, jak oczywiste jest dla nas dostarczenie tłumaczenia symultanicznego przez słuchawkę gościowi zagranicznemu.

Online, ale dla wszystkich

Po pandemii COVID-19 transmisje online stały się nieodłącznym elementem wydarzeń. Jednym rozwiązanie to daje możliwość udziału bez wychodzenia z domu, dla drugich jest kolejną sferą, w której są narażeni na wykluczenie cyfrowe. Chociaż prawo nie wymaga zapewniania dostępności transmisji online, jeśli organizatorzy nie zapewnią np. napisów i tłumaczenia na język migowy podczas konferencji czy audiodeskrypcji w przypadku sztuk wizualnych, uniemożliwią części odbiorców dostęp do treści.

Aby transmisja online z wydarzenia była dostępna dla każdego, trzeba zadbać o dostępność strony internetowej, na której osadzony jest odtwarzacz wideo, samego odtwarzacza oraz umieszczonego w nim filmu lub streamingu. Z pomocą przychodzą nam wytyczne WCAG 2.1 na poziomie AA. Z perspektywy osób niewidomych i użytkowników z niesprawnością rąk, którzy nie korzystają z myszki, ważne jest, aby cała treść i wszystkie funkcjonalności interfejsu, w tym przyciski (np. włącz, wyłącz, wycisz), były możliwe do obsługi za pomocą klawiatury. Dla osób niewidomych, które korzystają z czytników ekranu, kluczowa będzie głosowa nawigacja po playerze, dla działania której każdy przycisk graficzny musi posiadać tekstową etykietę. Dla osób słabowidzących konieczne jest prawidłowe działanie focusa.

Dostępna transmisje zawiera: napisy, tłumaczenie na język migowy, audiodeskrypcję (jeśli wydarzenie tego wymaga), a gdy odbywa się w innym języku – tłumaczenie symultaniczne.

Usługi te mogą być realizowane stacjonarnie lub zdalnie. W przypadku tłumaczenia na język migowy, najlepiej jeśli tłumacze pracują z jednego miejsca, mają zielone lub niebieskie tło, są równomiernie oświetleni i nagrywani profesjonalną kamerą. Tłumaczy kadrujemy od pasa w górę, tak by żaden znak nie pozostał poza kadrem. Rozmiar tłumacza w transmisji to minimum 1/8 ekranu 16:9. Zazwyczaj po prawej stronie, tak by nie kolidował z napisami i wizytówkami mówców.

Napisy na żywo w transmisji przeważnie umieszczane są jako obraz, w dwóch lub trzech wierszach, zazwyczaj dłuższych niż te, do których przyzwyczajeni jesteśmy z kina czy wideo, o wysokim kontraście do tła.

Napisy i tłumaczenie na język migowy mogą być w jednej transmisji. Nie łączymy w jednej transmisji audiodeskrypcji i tłumaczenia symultanicznego z napisami. Dodatkowe dźwięki zakłócają odbiór osobom słabosłyszącym.

Czy dostępnie znaczy drogo?

Jeśli dotarłeś do tego miejsca, pewnie zastanawiasz się, jak zorganizować dostępne wydarzenie i nie zbankrutować?
W rozsądnym planowaniu usług pomoże odpowiedź na pytanie, co jest konieczne, a co mogę zrobić. Wiedza o odbiorcach i ich potrzebach pozwala na trafny dobór usługi i ograniczanie kosztów. Jeśli np. wśród uczestników nie ma osób Głuchych, po co zamawiać tłumacza języka migowego? W racjonalnym wykorzystaniu zasobów pomaga wybór rozwiązań uniwersalnych. Dostępna wersja elektroniczna dokumentu może zastąpić wydruk powiększony czy brajla, bo pozwala na zastosowanie indywidualnych ustawień.

Nie każda usługa zawsze jest potrzebna. Audiodeskrypcji przeważnie nie wymagają debata, konferencja czy kabaret, czyli wydarzenia oparte na słowie. Radio rozumiemy przecież bez obrazu. Jeśli umiejętnie napiszemy ścieżkę lektorską do filmu promocyjnego, wideo może nie wymagać dodatkowego opisu. Tłumaczenie na język migowy np. nie sprawdzi się podczas meczu. Są sytuacje, kiedy mogą wystarczyć napisy, np. w filmie fabularnym czy na konferencji naukowej, gdy osoby niesłyszące sprawnie czytają.

Do multimediów trzeba zapewnić napisy i audiodeskrypcję, jeśli obraz tego opisu wymaga. W tym wypadku tłumaczenie na język migowy to dobra praktyka. Dostępność transmisji online to wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom odbiorców, ale nie jest to wymóg prawny.

W plenerze tańszym rozwiązaniem może być organizacja asysty, niż utwardzenie rozległego terenu np. matami.

Koszt ogranicza także dłuższy czas realizacji usługi, np. napisów. Pamiętaj, że zamawianie usług w trybie ekspresowym i na ostatnią chwilę zawsze jest droższe.

Jakich błędów unikać?

Najbardziej rażące i często krytykowane są niedostępne publikacje o dostępności czy brak dostępności podczas konferencji na temat dostępności. Tego za wszelką cenę staraj się unikać.

Tłumaczenie na polski język migowy nie jest synonimem dostępności. Niektórzy organizatorzy wydarzeń traktują tłumaczenia na PJM jako kompleksową dostępność, a jest to usługa tylko dla jednej grupy odbiorców. Zapewniają tłumaczenie na język migowy jako dobrą praktykę, często wyegzekwowaną przez aktywne środowisko Głuchych, a np. nie dodają napisów do nagrań wideo, do czego zobowiązuje ich prawo.

Dostępność nie może być pozorna. Zdarza się to, kiedy organizatorzy zadają sobie trud np. organizacji tłumaczenia na język migowy, ale pomijają tłumacza w transmisji lub umieszczają go tak małego, że odbiorcy muszą siedzieć bardzo blisko ekranu lub oglądać nagranie przez lupę. W przypadku konferencji na temat bezpieczeństwa lub kryzysu, dodawanie napisów w ciągu wymaganych prawem 14 dni to zdecydowanie za długo, gdyż informacje szybko się dezaktualizują.

Przy zapewnianiu dostępności konieczna jest konsekwencja. Bez względu na to, czy usługi dostępnościowe zapewniane są w ramach wymogu prawnego, czy dobrej praktyki, powinny być one zapewniane ciągle. Wybiórcze zapewnianie dostępności jest dyskryminacją.

Sposoby zapewniania dostępności regulują prawo i standardy. Warto z nich korzystać, by dostarczać usługi na wysokim poziomie. Po wiedzę zawsze można też zgłosić się też do wyspecjalizowanych organizacji pozarządowych czy zajrzeć na fora eksperckie.

Dostępne wydarzenie w telegraficznym skrócie

Zaplanuj wydarzenie zgodnie z zasadami dostępności.

1. Wybierz miejsce dostępne architektonicznie, z wygodnym dojazdem komunikacją miejską.
2. Opracuj dostępne zaproszenie. Tekstowa forma ułatwi dotarcie z informacją do większej grupy odbiorców, m.in. niewidomych, a nagranie w języku migowym do Głuchych.
3. Zamieść w formularzu zgłoszeniowym pytanie o potrzeby uczestników. Możesz przygotować wybór usług z listy, ale pozostawiaj także pole do wpisania preferowanej usługi.
4. Zapewnij różne formy kontaktu – telefon, SMS, e-mail.
5. Zadbaj o dostępność strony www i materiałów. Korzystaj z plików w dostępnych formatach elektronicznych (Word, PDF z warstwą tekstową) oraz wideo z tłumaczeniem na język migowy, z napisami, audiodeskrypcją. Bądź przygotowany na udostępnienie alternatywnych formatów, takich jak np. druk powiększony.
6. Zapewnij asystę osobom, które mogą tego potrzebować. Zorganizuj szkolenie dla pracowników i wolontariuszy z zakresu obsługi osób z niepełnosprawnościami.
7. Pamiętaj, że podczas wydarzeń różne grupy odbiorców z niepełnosprawnościami mają różne potrzeby. Dla Głuchych pomocne będzie tłumaczenie na język migowy, dla osób słabosłyszących pętla indukcyjna, napisy na żywo i filmy z napisami, dla osób słabowidzących wysoki kontrast i duży tekst, a dla osób niewidomych audiodeskrypcja.
8. Zadbaj o dostępność transmisji online, zapewniając tłumaczenie na język migowy, napisy, odtwarzacz przyjazny oprogramowaniu czytającemu.
9. Pamiętaj o potrzebach prelegentów z niepełnosprawnościami.
10. Korzystaj z usług profesjonalistów, a w razie wątpliwości konsultuj się z organizacjami reprezentującymi osoby z niepełnosprawnościami.

Skrót pochodzi z publikacji: „Dostępne wydarzenia w praktyce” (plik PDF, 1,48 MB) M. Szczygielska (red), FIRR 2015

Praktyczna checklista

Aby zaplanować lub skontrolować dostępność wydarzenia, możesz skorzystać z checklisty.
Lista pytań powstała z myślą o konferencji, do której można zapewnić wiele usług jednocześnie.

Pytanie	TAK	NIE	UWAGI
Dostępność architektoniczna
Czy miejsce jest dobrze dostępne komunikacyjnie?
Czy wejście do budynku jest na poziomie ulicy?
Czy wejście umożliwia wjazd wózkiem?
Czy jest winda?
Czy w windzie są oznaczenia w brajlu?
Czy w budynku jest toaleta dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami?
Czy szklane powierzchnie są zabezpieczone kontrastem?
Czy na scenę prowadzi podjazd?
Czy meble wykorzystywane na scenie, np. podczas panelu, są dostosowane do potrzeb osób poruszających się na wózkach?
Czy osoby poruszające się na wózkach mogą zająć dowolne miejsce na sali konferencyjnej?
Czy w sali lunchowej są obniżone stoliki?
Czy zapewniono pętlę indukcyjną? Jeśli na miejscu jest pętla indukcyjna na stałe, czy sprawdzono działanie pętli indukcyjnej?
Materiały konferencyjne
Czy zapewniono wersję elektroniczną materiałów zgodną z WCAG?
Czy sprawdzono zapotrzebowanie na materiały wydrukowane brajlem?
Czy zapewniono materiały w brajlu na żądanie?
Tłumaczenia
Czy zapewniono tłumaczenie na polski język migowy (PJM)?
Czy zweryfikowano doświadczenie i umiejętności tłumacza PJM?
Czy jeśli wydarzenie trwa dłużej niż 1 godzinę, tłumacz PJM pracuje w zespole?
Czy w przypadku tłumaczenia z języka obcego na PJM tłumacz ma dostęp do polskiej wersji językowej?
Czy sprawdzono, że miejsce nagrywania tłumacza jest prawidłowo oświetlone, a tło kontrastowe do koloru ubioru i ciała tłumacza (lub green screen w przypadku kluczowania)?
Czy uzgodniono i sprawdzono z dostawcą transmisji rozmiar tłumacza (minimum 1/8) i ustawienie w prawym dolnym rogu?
Czy osoby Głuche uczestniczące w wydarzeniu będą widziały tłumaczenie?
Czy w nagraniu tłumacz PJM nie koliduje z napisami?
Czy tłumacz PJM jest ubrany adekwatnie do wydarzenia – w strój w jednolitym, ciemnym kolorze, który kontrastuje z tłem oraz kolorem skóry i włosów tłumacza?
Czy tłumacz nie posiada biżuterii, ozdób (okulary i obrączka są dozwolone), wzorów i logotypów na ubraniu?
Czy zamówiono napisy na żywo?
Czy twórcy napisów na żywo wiedzą, że napisy mają zawierać wszystkie wypowiedzi?
Czy ustawiono i sprawdzono wysoki kontrast napisów do tła i czytelną czcionkę?
Czy przetestowano synchronizację napisów?
Czy zorganizowano ekrany do wyświetlania napisów?
Czy po zakończeniu transmisji zaplanowano opracowanie napisów dla osób niesłyszących na podstawie napisów na żywo?
Czy tłumacze i twórcy napisów otrzymali materiały z wyprzedzeniem?
Czy sprawdzono, czy w programie znajdują się elementy wymagające audiodeskrypcji?
Czy sprawdzono, czy wszystkie planowane do wyświetlenia podczas wydarzenia multimedia mają napisy i nie wymagają udźwiękowienia?

Dr Monika Szczygielska – wykłada dostępność wydarzeń na Uniwersytecie Warszawskim, szefowa zespołu tłumaczy Dostępni.eu, ekspertka ds. dostępności, specjalizuje się w prawnych aspektach dostępności, dostępności wydarzeń i multimediów